Anne-Babalar için Dil Gelişimi bilgileri

Anne-Babalar için Dil Gelişimi bilgileri

DİL VE KONUŞMA GELİŞİMİNİ DESTEKLEYEN TAVSİYELER

  • İyi konuşma modeli oluşturun.
  • Dil aktivitelerinin çocuk açısından eğlenceli olmasına özen gösterin. Eğer çocuk yapamaz ise aktiviteleri değiştirin.
  • Çocukla göz kontağını cesaretlendirin.
  • Konuşurken çocuğa bakın. Yüzünüzü ve jestlerinizi görmesini sağlayın.
  • Çocuğa konuşurken tonlamalar kullanın.
  • Ayna karşısında çalışmaya önem verin.
  • Dikkati dağıtacak şeylerin olmadığı yerlerde çalışın.
  • Ara sıra çocuğun söylediklerini teybe alıp ona dinletin.
  • Çocuğun söylediklerini yazılı olarak kayıt edin.
  • Mümkünse seanslarınızı videoya kayıt edin.
  • Aynı kelimeyi veya sesi defalarca tekrar etmekten kaçınmayın.
  • Sessiz hareketler yapın. Ağız açıp kapatma, dili damağa kaldırıp ses çıkartma vb.
  • Çocuğun istek ve arzularını ifade etmek için sesler çıkartmasını destekleyin.
  • Ses oyunlarını cesaretlendirin ve çocuk bunları yaparken bölmeyin.
  • Çocuğun çıkardığı sesleri kelimelere döndürün. Örn. aaa-anne-ayak-ayı gibi.
  • Hayvan sesleri üzerinde çalışın. Resimler veya oyuncaklarla başlayın.
  • Sesli harflerin sesleriyle başlayın.
  • Çocukla oynarken aktivitelere uygun sesler uydurun.
  • Hareketli şarkılar öğretin. Alfabe harflerini oyun olarak tekrar edin.
  • Günlük aktiviteler hakkında çocukla konuşun ona bilgi verin.
  • Hikayeler okuyun ve anlatın.
  • Çocuğun eksik cümlelerini tamamlayarak ve anlamlı olarak ona tekrar edin.
  • Çocuğunuza onunla konuşmaktan zevk aldığınızı hissettirin ve o her ses çıkarttığında onu dikkatle dinleyin.

 

KONUŞMA VE DİL GELİŞİMİ 0-3 Aylar

  • Yeni doğanın ilk iletişimi ağlama yoluyladır.
  • Ağlaması açlık, yorgunluk veya acıya göre farklılaşır (1-4 aylar).
  • Ünlü harflerin seslerine benzer sesleri mutlu olduğu zaman çıkartır.
  • Gözleriyle bir objeyi takip edebilir.
  • Konuşanın gözlerine ve ağzına bakar.
  • Sese tepki olarak döner.
  • Yüksek sesle irkilir.
  • Başkasının gülümsemesine ve sesine karşılık gülümser ve sesler çıkartır (1-4 aylar).
  • Tanıdığı sese veya gülümsemeye tepki olarak susar.
  • Anne ve babasının gülümsemesine sesler çıkartarak karşılık verir.
  • Gülümseme taklidi yapar.
  • Kucağa alındığında susar.
  • Anne veya babanın sesiyle sakinleşir.

KONUŞMA VE DİL GELİŞİMİ UYARANLARI İÇİN ÖNERİLERİ (0-3 Aylar)

  • Ağlamasına hemen karşılık verip yanına gidin.
  • Seslerine karşılık verin.
  • Bebeğinize yumuşak bir sesle konuşun. Basit kelimeler ve cümleler kullanın. Bebeğiniz şu an için bunu anlamayabilir fakat yakında anlayacaktır.
  • Bebeğinizin  çıkardığı sesleri taklit edin.
  • Bebeğinizi kucaklarken ona şarkılar söyleyin.
  • Bebeğinizin siz konuşurken veya şarkı söylerken sizi izlemesine izin verin.
  • Yatağının görebileceği bir yerine hareketli bir oyuncak asın.
  • Ona adıyla hitap edin. Size doğru döndüğünde veya baktığında onu kucağınıza alarak ve gülümseyerek ödüllendirin.
  • Bebeğinizin zaman zaman sessiz kalmasına veya kendi kendisine sesler çıkartmasına müsaade edin. Bebekler seslerini tecrübe etmek için yalnız kalacakları zamanlara ihtiyaç duyarlar.
  • Bebeğinize olabildiğince konuşun.
  • Günlük bakım aktivitelerini birer konuşma fırsatına dönüştürüp bebeğinizle çene çalın.

KONUŞMA VE DİL GELİŞİMİ 3-6 AYLAR

Alıcı Dil (Anlama):

  • Biberonunu görünce yemek yemeğe hazırlanır.
  • Birini görünce gülümser.
  • Sese veya insan sesine döner.
  • Anne ve babasıyla yabancıları ayırt edebilir.
  • İsmine karşılık olarak söyleyeni araştırır (4-8 aylar).

İfade edilen dil:

  • Kendisine, başkalarına ve nesnelere heceleme sesleri çıkartır.
  • Heceleme seslerinde farklı heceler kullanır (ga,pa,ma).
  • Heceleme seslerinde yükselip alçalmalar değişik tonlamalar mevcuttur.
  • Mutluluğunu ve mutsuzluğunu sesleriyle belli eder.
  • İnsan sesi duyduğunda sesler çıkartır.
  • Yetişkini görünce susar.
  • Kendi kendisi için sesler çıkartır.
  • Konuşmaya karşılık olarak ara sıra sesler çıkartır.

Oyun:

  • Kendi ellerini izler.
  • Nesneleri ağzına götürür.
  • Çıngırağı sallayabilir.
  • Çevresini araştırır.
  • Aynadaki aksine gülümser.
  • Bir nesneyi bir elinden diğerine geçirir (6ay civarı).

KONUŞMA VE DİL UYARAN ÖNERİLERİ(3-6 AYLAR):

  • Bebeğinizin seslerine karşılık verin. Onu duyduğunuzu ve dinlediğinizi hissettirin.
  • Ona yumuşak bir ses tonuyla konuşun. Basit kelimeler ve cümleler kullanın.
  • Söylediklerinizi birkaç defa tekrar etmek dil gelişiminde temeldir.
  • Çeşitli tonlamalar kullanarak bebeğinizin sizin ne söylediğinize dikkat etmesine yardımcı olun.
  • Bebeğinizin yaptığı sesleri tekrar edin.
  • Ona şarkılar söyleyin.
  • Siz ona konuşurken ve şarkı söylerken bebeğin sizi izlemesini sağlayın.
  • Bebeğinizin adını söyleyin ve size döndüğünde gülümseme, sevgiyle karşılık verin, onu kucağınıza alın.
  • Adını sık sık kullanın, adını öğrenmesine yardımcı olun.
  • Ona kendi kendisine sesler çıkartacağı sessizlik zamanları verin.
  • Ses oyunlarını cesaretlendirin ve bunları kesmeyin.
  • Sesleri kadar beden hareketlerini de cesaretlendirin.
  • Bebeğin çevresindeki seslere olan dikkatini geliştirin (Bak! araba geçiyor! düt düt gibi).

KONUŞMA VE DİL GELİŞİMİ (6-9 AYLAR):

Alıcı Dil (Anlama)

  • Anne ve babanın jestlerini anlar.
  • Adı söylendiğinde bakar.
  • Aile üyelerinin adları söylendiğinde onlara bakar.
  • Bir kısmı görülen oyuncağı araştırır (4-8 aylar).
  • Bazı kelimeleri tanımaya başlar mama, dada, baba gibi.
  • Sık gördüğü insanları tanır.
  • El sallayabilir.

İfade Dili

  • Yetişkinin seslerini dinler ve taklit eder.
  • Heceleri tekrar ederek (ba-ba-ba) heceleme sesleri çıkartır[1].
  • Çeşitli seslerin birleşiminden oluşan sesler çıkartır.
  • İletişim amaçlı jestler kullanmaya başlayabilir.
  • Seslerini çıkartırken tonlamalar kullanır.
  • Farklı duygu durumlarına göre farklı sesler çıkartır (açlık, kızgınlık vs. 4-8 aylar).
  • Anne veya babası odadan çıkınca ağlamaya başlar (9.uncu aya yakın).
  • Bilinen sesli-hareketli oyunları taklit eder.

KONUŞMA VE DİL GELİŞİMİ (9-12 AYLAR)

Alıcı Dil (Anlama):

  • Basit komutları anlar ve yerine getirir (Topunu getir! vs.).
  • Oyuncakları ortada olmadığı zaman onları bulmak için doğru yerlere bakar.
  • Adı söylendiğinde hemen döner ve bakar.
  • ‘‘Sıcak’’ denildiğinde anlar.
  • Oyuncağı veya bir obje uzaklaştırıldığında memnuniyetsizliğini belli eder.
  • Hayır! ve dur! komutlarını anlar.
  • Basit soruları anladığını gösterir. (‘‘Topun nerede?’’gibi)
  • İstenildiğinde oyuncağı veya nesneyi verir.
  • Adı söylenilen 1-3 beden uzvunu bilir.
  • Etrafında gördüğü nesnelerin adlarını bilir.

İfade Dili (Konuşma ve beden dili):

  • Oyun oynarken sesler çıkartır.
  • Aynada kendi aksine sesler çıkartır.
  • Yüksek sesle hecelemeler yapar.
  • Ses oyunları yaptığında pek çok sesi bir arada kullanır.
  • Ses oyunlarında pek çok çeşitli heceleri bir arada kullanır.
  • 10-15 aylar arasında ilk kelimelerini söyler.
  • Anlamsız kelimeler ve konuşur gibi sesler çıkartmaya başlar.
  • Adı söylenilen objeyi işaret eder.
  • Dilin sosyal olarak bir değeri olduğundan haberdar olmaya başlar.

KONUŞMA VE DİL GELİŞİMİ (12-18 AYLAR)

Alıcı Dil (Anlama):

  • Çok gördüğü nesneleri, insanları, ev hayvanlarını, çok kullanılan fiilleri bilir.
  • Birkaç tane beden uzvunu tanır.
  • Pek çok kelime ve yönlendirmeyi anlar.
  • Her hafta yeni kelimeler anlar.
  • Bir kitaptaki resimleri tanıyabilir.
  • Adı söylenilen nesneleri işaret eder.
  • İstenilen nesneyi gösterir, işaret parmağı ile işaret edebilir ve getirebilir.
  • Çok bilinen nesneleri işaret eder, bildik insanların adlarını duyduğunda da gösterebilir.
  • Basit iki cümleli yönergelere uyar (Ayakkabını getir gibi).
  • Basit iki farklı yönergeden oluşan cümleleri uygulayabilir (ayakkabını getir! babana ver!).

İfade Dili (Konuşma):

  • Hayvan seslerini istenirse yapabilir.
  • Hayır! Demek için kafasıyla jest kullanır.
  • 5-25 kelime kullanabilir.
  • Konuşma benzeri anlamsız kelimeler ve cümleler oluşturur (jargon).
  • Nesneleri ve insanları adlandırır.
  • İhtiyaçlarını tek kelimelerle, işaret ederek, beden dili kullanarak, yüz ifadesiyle ve göz kontağı ile belli eder.
  • Resimli kitaplardaki bildik objeleri isimlendirir.
  • İstediği nesneyi işaret eder.
  • Beden dili ile birlikte sesler çıkartır.

[1] Sağır bebekler bu heceleme aşamasına gelemezler. Bu  normal gelişimden onları ayıran  temel bir özelliktir.

Daha fazla bilgi için bakınız Ayşegül Turan.” Sevgi Dili Konuşan Çocuklar “. (2016) .Ege Yayınları

No Comments

Sorry, the comment form is closed at this time.